Netcongestie begrijpen en vermijden met een thuisbatterij

Netcongestie ontstaat wanneer er meer energie wordt geproduceerd dan het lokale elektriciteitsnet kan transporteren. Dit gebeurt vooral tijdens zonnige dagen wanneer veel zonnepanelen tegelijkertijd energie produceren, terwijl het lokale verbruik laag is.

De digitale meter zonnepanelen heeft dit probleem zichtbaarder gemaakt. Waar vroeger alleen grote energiecentrales stroom leverden, injecteren nu duizenden huishoudens energie op hetzelfde moment.

Situatie in Vlaanderen

Fluvius geeft aan dat:

• 40% van het laagspanningsnet versterkt moet worden richting 2030
• Er een investeringsplan van 4 miljard euro loopt tot 2032
• In 2021 waren er meer dan 2.500 meldingen van omvormers die uitvielen door hoge netspanning

Verschillende regio's, verschillende risico's:

• Hogere kans op congestie: Nieuwbouwwijken met veel zonnepanelen, landelijke gebieden
• Lagere kans: Stadscentra met sterke infrastructuur, wijken met veel dagverbruik

Wanneer treedt congestie op?

Typische omstandigheden:

• Zonnige weekend-middagen in maart/april
• Weinig lokaal verbruik (mensen niet thuis)
• Maximale zonnepanelen-productie
• Lokale transformator bereikt capaciteitslimiet

Je omvormer detecteert te hoge spanning (>253V) en schakelt uit om beschadiging te voorkomen.

Slimme thuisbatterijen kunnen netcongestie effectief aanpakken door als buffer te fungeren tussen productie en net.

Hoe het werkt

Zonder thuisbatterij:

• Zonnepanelen produceren 5 kW
• Huis verbruikt 1 kW
• 4 kW moet het net op → risico op congestie
• Bij overbelasting: omvormer schakelt uit

Met thuisbatterij:

• Zonnepanelen produceren 5 kW
• Huis verbruikt 1 kW
• Thuisbatterij absorbeert 4 kW overschot
• Net blijft binnen capaciteit → geen uitschakeling

Slimme sturing voor netcongestie

Moderne systemen monitoren:

• Netspanning in real-time
• Weersvoorspellingen (zonnige dagen = hoger risico)
• Lokale verbruikspatronen
• Historische congestie-momenten

Automatische reactie:

• Verhoogde spanning → batterij start met laden
• Kritieke spanning → productie wordt gemoduleerd
• Verwachte congestie → batterij houdt capaciteit vrij

Voor effectieve congestie-aanpak heb je de juiste capaciteit voor jouw slimme thuisbatterij nodig. Minimaal 8 kWh voor adequate buffering.

Het Fluvius-experiment

Fluvius test een innovatieve aanpak: thuisbatterijen gebruiken voor netwerkstabiliteit via aggregatie-platforms.

Concept:

• Netbeheerder voorspelt overbelasting
• Aggregator krijgt signaal om batterijcapaciteit te activeren
• Geselecteerde thuisbatterijen gaan automatisch laden/ontladen
• Lokale netprobleem wordt opgelost zonder netwerkverzwaring

Voordelen voor deelnemers:

• Financiële compensatie voor beschikbaar stellen capaciteit
• Bijdrage aan netwerkstabiliteit
• Volledig geautomatiseerd via bestaande thuisbatterij

Toekomstperspectief aggregatie

Als de pilot succesvol blijkt:

• Uitbreiding naar andere Vlaamse regio's mogelijk
• Extra verdienmodel voor batterij-eigenaren
• Alternatief voor kostbare netinfrastructuur-investeringen

Dit type netwerkdiensten wordt in verschillende Europese landen al toegepast.

Integratie met elektrische auto's

Bidirectioneel laden kan netcongestie verder helpen oplossen:

• Auto-batterijen als extra buffercapaciteit (80+ kWh per voertuig)
• Slimme laadpalen die reageren op netomstandigheden
• Vehicle-to-Grid functionaliteit voor netwerkondersteuning

Toekomstperspectief: Combinatie van thuisbatterijen en EV-batterijen voor maximale netwerkflexibiliteit.

1. Analyseer je situatie

Controleer of je last hebt van netcongestie:

• Valt je omvormer regelmatig uit op zonnige dagen?
• Heb je fluctuaties in spanning/lichtkwaliteit?
• Woon je in een gebied met veel zonnepanelen?
• Zijn er buren met vergelijkbare problemen?

2. Bereken potentiële impact

Schat je verlies in:

• Aantal uitval-uren per jaar
• Gemiste productie tijdens die uren
• Financiële impact op je zonnepanelen-rendement

3. Verken oplossingen

Overweeg verschillende opties:

• Capaciteit thuisbatterij gebaseerd op je zonnepanelen-installatie
• Slimme functies voor netcongestie-management
• Toekomstbestendigheid voor nieuwe ontwikkelingen

Netcongestie is een real probleem dat steeds meer zonnepanelen-eigenaren treft. Het betekent verlies van opbrengst en een lagere return op je investering.

Slimme thuisbatterijen bieden een praktische oplossing die niet alleen productieverlies voorkomt, maar ook nieuwe mogelijkheden creëert voor netwerkdiensten en extra verdiensten.

De investering in een thuisbatterij wordt mede gerechtvaardigd door:

• Behoud van volledige zonnepanelen-opbrengst
• Voorkomen van congestie-gerelateerde verliezen
• Mogelijke toekomstige inkomsten uit netwerkdiensten
• De levensduur van 15-20 jaar garandeert langdurige bescherming

Netcongestie zal in de komende jaren alleen maar toenemen door verdere elektrificatie en groei van hernieuwbare energie. Het is verstandig om hier nu op te anticiperen.